6 .ตับ ตับ LIVER LIVER

เป็นอวัยวะหนึ่งที่สำคัญน่ะ

หน้าที่มันคือ

1 สร้างน้ำดี (bile)-->ช่วยย่อยไขมัน
2 สร้างโปรตีน (albumin) หรือปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการเเข็งตัวของเลือด(clotting factor)
3 ทำลายหรือปลี่ยนแปลงสาร เช่น NH3-->urea แล้วขับออก
4 เปลี่ยนแปลงรูปแบบยา และฮอร์โมน ให้พร้อมทำงานหรือขับออก (metabolization,conjugation,excretion)

สมมติว่าตับผิดปกติน้องหมาจะมีอาการอย่างไร ?
(ก็พิจารณาตามแง่ของ structural และ functional : ตัวตับเองผิดปกติเพราะฉะนั้น อาจจะเจ็บบริเวณช่องท้องส่วนหน้า หรืออาจมีตับโต ท้องมานหรือน้ำคั่งในท้อง )
ตัวมันผิดปกติก็ส่งผลให้มันทำงานผิดปกติด้วยจริงไหม ?

ในแง่ของหน้าที่ล่ะ ?

1 น้ำดีสร้างออกมานำไปใช้ไม่ได้เกิด bile stasis อยู่ในตับ อาหารไขมันก็ไม่ถูกย่อยหรือย่อยไม่สมบูรณ์ เพราะฉะนั้น GI ต้องผิดปกติแน่ๆ -->มีการขับถ่ายอุจจาระผิดปกติ เช่น ท้องเสีย ท้องผูก อุจจาระเทา ซึ่งส่งผลให้ซึม เบื่ออาหาร น้ำหนักลด อาเจียนร่วมกับความผิดปกติอื่นๆที่จะกล่าวต่อไป

2 clotting factor ก็สร้างไมได้อีก ผลคือ เลือดหยุดยากเวลาที่มีบาดแผลไง
protein ก็สร้างลดลง โดยเฉพาะ albumin ซึ่งเป็นส่วนประกอบสำคัญในการรักษา oncotic pressure ใน bv เมื่อสร้างลดลงน้ำมันก็เลย leak ออกมาอยู่ในช่องว่าง (third space loss occupying) ก็เลยเห็นว่าน้องหมามีอาการท้องบวมได้ แต่เวลาท้องบวมต้อง palpate ดูก่อนน่ะว่าเป็น mass gas หรือ fluid แล้วอีกอย่างท้องบวมอาจเป็นโรคหัวใจที่เกิดจาก heartworm ก็เป็นได้

3 เปลี่ยน NH3 ,NH4 เป็น urea ได้ลดลง เพราะงั้นมันก็เกิด amminia toxicity โดยหลักๆก็มักจะ effect กับสมองก่อนเลย --> อาการแสดงคือชัก

4 ดีซ่าน (jaundice) อากากรแสดงอย่างเด่นชัดที่บ่งบอกภาวะโรคตับ จะพบว่าเยื่อชุ่มเมือก เช่น เยื่อตาขาว เหงือก valva prepuce เป็นสีเหลือง ถ้าเป็นขั้นรุนแรงจะพบว่าผิวหนังทั่วไปแสดงอาการเหลืองปรากฏชัดเจน สาเหตุเนื่องจากการที่ bilirubin ซึ่งเป็นสารสีเหลือง เป็นผลิตผลหลักจากการทำลายเม็ดเลือดแดงที่หมดอายุ (aging RBC) ไม่ได้รับการ conjugated และขับออกโดยตับจึงเป็นเหตุให้เกิดการสะสมของสารดังกล่าวมากในกระแสเลือด (bilirubinemia) โดยหลักๆ เมื่อได้รับการ conjugated แล้วจะขับออกมาพร้อมกับ bile และหลั่งเข้าสู่ลำไส้เล็กส่วนต้น(duodenum) เพื่อทำหน้าที่ช่วยย่อยไขมัน ส่วนมากประมาณ 95% ถูกดูดกลับบริวเณ ilium ส่วนที่เหลือขับออกมาพร้อมกับอุจจาระ เราเลยเห็นว่าอุจจาระมีสีเหลือง แต่ถ้ามีการคั่ง bilirubin ในกระแสเลือดมากมาก จะส่งผลให้ต้องขับออกทางไต bilirubinuria ซึ่งเราจะพบว่าปัสสาวะมีสีเหลืองส้ม ซึ่งเจ้าตัว bilirubin นี้เป็นพิษกับตัวไตอย่างมากทำให้ไตเสียหาย ทำให้การทำงานของตัวไตผิดปกติไปจึงเกิดภาวะการกินน้ำมาก และปัสสาวะมากตามมา และอีกอย่างคือร่างกายต้องการที่ละเร่งกำจัดของเสียเหล่านี้ออกจากร่างกายจึงต้องกินน้ำมากและปัสสาวะมากเพื่อเอามา diluted สารพิษนี้

หมอ หมอทำไงดี ?

HT + PE + CBC,BC + x-ray,U/S + biopsy?
การรักษาก็ดูตามสาเหตุ แต่ส่วนใหญ่จะรักษาคล้ายๆกัน
1 ยาอะไรที่จะเป็นพิษต่อตับ ลดไป
2 งด หรือลดโปรตีนและไขมันลง ให้คาร์โบไฮเดรตเป็นหลัก ร่วมกับการให้วิตามินบำรุงตับ
3 งดกินเค็ม (ควบคุมเกลือโซเดียม) เพื่อควบคุมท้องมาน ??? งงอ่ะทำไมหว่า???
4 ควบคุมการติดเชื้อและความผิดปกติที่จะส่งผลต่อตับและการทำงานของตับ

โรคไรบ้างเจอได้ ?

IFC (bac,virus)
degen : ปกติตับซ่อมแวมตัวเองเก่งมาก แต่ถ้าบาดเจ็บแบบรุนแรงก็ไมไหวเหมือนกัน เช่น โดนกระแทกแรงๆ ยาหรือสารพิษในปริมาณมาก(ฉับพลัน)หรือน้อยๆแต่บ่อยครั้งและนานๆ (เรื้อรัง)
อื่นๆ : เส้นเลือดในตับผิดปกติ เนื้องอก